ชื่อหัวหน้าโครงการ/ผู้ร่วมวิจัย
     1. อ.ดร. วีณัน บัณฑิตย์ (Weenun Bundithya) ภาควิชาพืชศาสตร์และทรัพยากรธรรมชาติ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
     2. รศ. ดร. ดำเนิน กาละดี (Dumnern Karladee) ภาควิชาพืชศาสตร์และทรัพยากรธรรมชาติ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

  หลักการเหตุผล
         ข้าวเป็นพืชเศรษฐกิจที่ก่อให้เกิดรายได้แก่ชาวนาซึ่งเป็น 66 เปอร์เซ็นต์ของเกษตรกรทั้งประเทศ มีการผลิตเพื่อการบริโภคภายในประเทศ โดยเป็นอาหารหลักประจำชาติ และผลิตเพื่อการส่งออก นำรายได้เข้าประเทศปีละประมาณ 80,000 – 100,000 ล้านบาท (ยุทธศาสตร์ข้าวไทย) ข้าวก่ำเป็นข้าวพันธุ์หนึ่งที่มีการปลูกเพื่อการบริโภคมาเป็นเวลานาน ใช้เป็นอาหารและขนมหลายชนิด นอกจากนั้นยังมีคุณสมบัติทางยาเพื่อรักษาโรค
         ทีมวิจัยของคณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยการนำของ รองศาสตราจารย์ ดร ดำเนิน กาละดี ได้เริ่มรวบรวมพันธุ์ข้าวก่ำจากแหล่งปลูกข้าวทั่วประเทศ พัฒนาพันธุ์จนได้พันธุ์ปรับปรุงซึ่งได้รับการคุ้มครองพันธุ์จาก กองคุ้มครองพันธุ์พืช กรมวิชาการเกษตร รวมทั้งดำเนินงานวิจัยด้านโภชนศาสตร์โดยพบว่าข้าวก่ำมีสารต้านอนุมูลอิสระที่สามารถละลายได้ทั้งในไขมันและในน้ำ คือ แกมมาโอไรซานอลและแอนโธไซยานิน ตามลำดับ ซึ่งนับได้ว่าเป็นข้อได้เปรียบของข้าวก่ำเมื่อเทียบกับพืชชนิดอื่นที่มีสารต้านอนุมูลอิสระเช่นกัน
         ในการศึกษาของหน่วยวิจัยข้าวก่ำ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยรองศาสตราจารย์พันทิพา พงษ์เพียจันทร์ และคณะ พบว่าข้าวก่ำพันธุ์พื้นเมืองที่มีพันธุกรรมต่างกัน มีระดับความเข้มข้นของสารต้านอนุมูลอิสระแตกต่างกัน โดยมีระดับแกมมาโอไรซานอล 39.83-72.95 มิลลิกรัมต่อข้าวกล้อง 100 กรัม ส่วนแอนโธไซยานินพบ 1.18-16.83 มิลลิกรัมต่อข้าวกล้อง 100 กรัม อย่างไรก็ตาม ข้าวก่ำที่ให้ผลการวิเคราะห์สารต้านอนุมูลอิสระในปริมาณมาก พบว่ามีค่าสูงเฉพาะเพียงสารเดียว ดังนั้นการพัฒนาพันธุ์ให้ข้าวก่ำมีพันธุกรรมรวม สามารถสังเคราะห์แกมมาโอไรซานอลและแอนโธไซยานิน ให้ได้ปริมาณมากทั้ง 2 ชนิด จะเป็นการเพิ่มคุณค่า และมูลค่าให้กับพันธุ์ข้าว สามารถส่งเสริมการผลิตข้าวก่ำให้มีความหลากหลายเพิ่มขึ้น
         การนำเครื่องหมายโมเลกุลมาใช้ในการคัดเลือกพันธุ์ ช่วยลดขั้นตอนและลดการใช้ทรัพยากรในงานปรับปรุงพันธุ์พืช การพัฒนาเครื่องหมายดีเอ็นเอที่สัมพันธ์กับสารต้านอนุมูลอิสระทั้ง 2 ชนิดในข้าวก่ำ จะเป็นเทคนิคสนับสนุนการประเมินพ่อ-แม่พันธุ์ และลูกผสมจากงานพัฒนาพันธุ์ข้าวก่ำเพื่อสารแกมมาโอไรซานอลและแอนโธไซยานินต่อไป

  วัตถุประสงค์
     เพื่อพัฒนาเครื่องหมายดีเอ็นเอที่สัมพันธ์กับปริมาณ และ/หรือ กิจกรรมของสารต้านอนุมูลอิสระในข้าวก่ำ

  ผลที่คาดว่าจะได้รับ

ผลงาน, ผลผลิต	ปีที่ 1	ปีที่ 2	ปีที่ 3	รวม
1. จำนวนผลงานตีพิมพ์ทางวิชาการ          1.1 ระดับนานาชาติ          1.2 ระดับชาติ	1 1	-  1	-  1	1  3
2. จำนวนผลงานสิทธิบัตร          2.1 ที่ขอยื่นจด          2.2 ที่ได้รับแล้ว          2.3 ที่ขออนุญาตใช้สิทธิ์	- - -	- - -	- - -	- - -
3. การผลิตบุคลากรวิจัย          3.1 จำนวนทุนปริญญาโท          3.2 จำนวนทุนปริญญาเอก          3.3 จำนวนทุนหลังปริญญาเอก	- - -	- - -	- - -	- - -
4. การสร้างเครือข่ายวิจัย          4.1 จำนวนทุนแลกเปลี่ยน          4.2 จำนวนทุนเชิญผู้เชี่ยวชาญต่างประเทศ          4.3 จำนวนทุนจัดการประชุมวิชาการ                 (ระดับนานาชาติ, ระดับชาติ)	- - -	- - -	- - -	- - -
5. ผลกระทบต่อสังคมและภาคการผลิต          5.1 เครืองหมายดีเอ็นเอที่พัฒนาได้ นำไปใช้ในงานปรับ ปรุงพันธุ์เพื่อเพิ่มมูลค่าข้าวก่ำ			2	2